Sa Mga Kuko Ni Lino

kung may pagkakataon
pinalipad ko si Julio
o di kaya'y binigyan ng kapangyarihan
at isa-isa niyang maitutumba
ang nanggagalaiting taumbayan

si Ligaya
pinatakas ko sana
at nagkasama sila ni Julio
mabubuhay silang may
masayang bukas na daratnan

kung ginawa kong mabuting
intsik si Ah Tek
hindi niya mapapatay si Ligaya
at garantisadong hindi siya
mapapatay ni Julio

"Patay na si Ligaya!"
ay! palitan ko kaya iyan
ng "Buhay si Ligaya!"
at hindi ginawang ashtray ni Pol
ang palad niya?

napakalaking kahibangan
kung pakikialaman ko sila

buhay silang nilalang
may dugo at laman
hindi ko mahahawakan
ang kanilang isipan

at isa pa
ang ipinababatid ko'y
reyalidad
hindi
pan
tas
ya.

Characters in a film have their own existence. The filmmakers has no freedom. If he insists on his authority and is allowed to manipulate his characters like puppets, the film loses its vitality.
--Akira Kurosawa

Nang Mapanood Ni Lino Ang "Lino Brocka: Sa Kabila Ng Lahat" *

Grabe! Regal Drama Hour daw ba ang mga bruha?
Masyado akong dinakila.
Keri pa ba nilang gumawa
ng socially-oriented na pelikula?
Josko! Luz Valdez ngayon ang industriya.

Imbey talaga. 50 golden years
nang kuma-crayola ang Philippines.

Pero, in all fairness ha, miss
ko na sila! Promise!
Sa kabila ng lahat, may I effort
pa sila para i-tell ang buhay ko.
Walang charing. Naluluha ang lola niyo!

Teka! Anong petsa na ba? Purita Kalaw
at Tom Jones pa rin ang bansa?

Hala, tama na ang drama!
Marami pang dapat matuligsa.
Anopa't binigyan kayo ng musa?
Kaloka! Imulat n'yo ang masa!
Pack-up! Sugod tayo sa mendiola!

I-capuccino natin ang Lukretang
kapatid ni Kristeta.


*Lino Brocka: Sa Kabila Ng Lahat

Sulat

naninilaw, kayumangging lupa
ang kabuuang anyo ng pilas
nang papel, na kinumutan ng iyong sulat-kamay

nagkalat ang mga tinta, tila mga isdang
nilalangoy ang lawak ng papel
sa sulok, isang maliit na puso

ang nakatingin sa akin
daliri mo ang manlilikha ng pusong iyon
na parang matang ayaw umalis
sa gunita ko't salamisim

...

dahan-dahan
kinuyom ko ang pilas nang papel

ikinulong sa aking palad
sinunog
inabo

...

nanatiling nakadilat ang pusong
nilikha ng iyong daliri
ngayon
sa lahat ng sulok
ng mundo

Paglilinis

kung babalik ka na
hayaan mong ayusin ko ang banig
hayaan mong buksan ko ang bintana
buksan ang pinto
linisin ang lahat
mulang naaamoy hanggang sa lahat ng tanaw
at hawak, at mahahawakan ko

hayaan mong ayusin ko
ang lahat ng mali sa paligid

pero hayaan mo rin sanang panatilihin ko
ang mga mali at dumi
na itinatak mo

sa nagrungis kong ako

ikaw lamang ang makaaayos
maglilinis nito

Ninakawan Siya Ng Dalawang Anghel

ninakawan siya ng dalawang anghel
at gumuho ang mundo
nagsiping, langit at lupa
kahit luha'y nag-alinlangang magpakita

ninakawan siya ng dalawang mundo
at gumuho ang langit at lupa
nagsiping ang mga alinlangan:
nagpakita ang mga anghel sa likod ng luha.

Hindi Mamamatay Na Alipin Ang Manggagawa

isinilang siyang nakakuyom na kamao
puso niyang hinubog ng pawis at kapagalan

pumipintig na kamaong binabata walong oras
o higit pa, na pagkaalipin, sa sahod at pagod

na mainam sana kung mag-aahon sa pamilya
sa dustang tinapa, bahaw na kanin at kapeng walang lasa

nakakuyom na kamao ang puso niyang
inilulubog sa hika, pulmonya, diyariya't kolera

mga sakit na kaytagal nang kinatakutan
sa mga piling bansa, nguni't pumatay pa sa kaniyang bunsong

ni hindi nakasuso ng gatas sa botelya
sinabawang kanin ang huling natikman ng maliit nitong dila

kamaong nakakuyom ang puso niyang
nakagapos sa kawalang-katiyakan

alinlangan ang mabuhay sa barungbarong
alinlangan ang mabuhay sa tutong

alinlangan ang araw-araw na gutom na magtitiyak
sa halik ng kamatayan, anumang araw mula ngayon

isinilang siyang nakakuyom na kamao
puso niyang hinubog ng pawis at kapagalan

mamatay ba siyang bukas na palad ang iiwan
na sinulsihan ng peklat, sugat, grasa at kalyo?

Marami Silang Abala Sa Kung Anu-ano

maraming ilusyunadang dalaga ang naluha
may asawa na kasi ang prinsipe ng inglatera

maraming katoliko-sarado ang natuwa
nalalapit na sa pagka-santo ang papa pablo ikalawa

maraming pilipino ang nagdiwang at nagalak
sa westminster, isang aliping-kalahi ang mapalad na nakatapak

marami ring pilipino ang nagsawalang-kibo:
si merceditas gutierrez, nagbitiw na sa trono

marami silang abala sa kung anu-ano
na aywan ba, di naman nagpapabago
sa sadlak nilang mundo

samantalang

marami pa ang dapat ayusin at tugunan
sa kung ano nang nagaganap sa fukushima, japan

marami ang kinalimutan at wala nang interes
sa kaliwa't kanang demontrasyon sa afrika at middle east

maraming pilipino ang ninanakawan ng dangal
sa mga san roque, corazon at laperal

maraming pilipino ang kinukulong, pinapapatay, nawawala:
tulad ng mga jonas burgos, keneth reyes at ericson acosta




marami-rami tayong ipinagsasawalang-bahala
marami-rami tayong dapat maunawa

Naburyo Siya Sa Paulit-ulit Na Patalastas Ng Royal Wedding Nina William At Kate

naburyo siya sa paulit-ulit
na patalastas
ng royal wedding
nina william at kate
at ng mga update
sa burol ni aj perez
pati na rin sa beatification
ni papa pablo ikalawa

naburyo siya't natanga
kung kaya't
lumabas siya ng kalye
at naglakad-lakad
hinayaang mga paa
ang mamahala ng patutunguhan

wala pa siyang kain at ligo
wala pa siyang trabaho
wala na siyang suweldo
wala na ring pambayad ng entresuwelo

malayu-layo na ang kaniyang nilakad
nguni't naaalaala pa rin niya
iyong magarbong kasal
na magaganap sa inglatera
"tangina!" 'ika niya
buryong buryo na siya
inis sa init at kapalaran

'di na siya nagtaka
nang makitang
dinala siya ng paa
sa tulay ng mendiola

"'andito ako sa mayo uno" bulong niya.

Humalik Ang Labi Mo Sa Lupa

humalik ang labi mo sa lupa
pagkalapag ng paa
sa sukal ng dama de noche,
talahib at iba pang halamang
nag-aagawan ng puwang
sa lugar na iyong nilimot limusan
ng halaga

humalik ang labi mo sa lupa
at nalasahan mo ang hamog
dumikit pa nga sa labi mo
at sa tangos ng iyong ilong
ang mga patay na langgam
at ilang butil ng kayumangging lupa

humalik ang labi mo sa lupa
walang alinlangan kang nanikluhod
kahit singputi ng mga ulap
naglingkis na abito
sa iyong katawan

hinayaang mong marum'han
abitong tanda ng iyong debosyon
at nagparayang magpalamon
sa sukal

kaysa madungisan-- niya
-- iniingatan mong panata

Sanga

bali kang sanga
nalaglag sa lupa
sumiping kasama
natuyong mga dahon

                                at nalantang mga petalya

bali kang sanga
tuyo at nagtungkab
sanga kang nagbigay
sa akin
ng bagong talampakan.