Lunes, Enero 31, 2011

Lambitin*

At isasakdal ng mga kinauukulan
si Isaac Newton,
nguni't hinding-hindi si Lucio Tan
at ang kaniyang kumpanyang Eton.



* But under the contracting arrangements, the direct employer of the construction workers is the contractor, not Eton Properties. The question now is, who will be reprimanded and who will be accountable for the workers’ deaths?
This early, Eton claimed that it has nothing to do with the “freak accident.”
--Bulatlat.com

Linggo, Enero 30, 2011

Manhid Ang Bato Nguni't Hindi Ganid

minsan, pinakaiisip mo:
para saan nga ba
ang ilang naghambalang na bato?
sa lansangan, sa eskinita, sa kanto
ano ba ang pakinabang
ng batong binaog ng lamig?
napapatid ka nito
sagabal minsan sa pagtakbo
kung titipunin, hindi naman nagiging ginto
hindi rin kaaya-ayang pang-ornamento

ano nga ba ang silbi ng bato?
mas mainam ang lupa kaysa semento
hindi naman nagkakaanak ng gulay o puno
minsan ka pang madudulas dahil sa lumot na namuo
at kung minalas ay mababasag pa ang bungo
ano nga ba ang silbi ng bato?

alam kong alam mo
na wala nang titigas, titibay sa bato
kahit tinatanong mo ang silbi nito
walang gusali kung walang semento
maalikabok ang daan na hindi aspaltado
totoong matibay, bagama't manhid, ang bato...

at alam kong alam mo
sintigas ng bato ang iyong galit
'pagka't ang iyong barungbarong
ay mawawala sa isang saglit
wawasakin ng mga demonyong ganid-manhid...
a! hawakan mong mabuti't mahigpit
ang batong manhid ma'y hindi ganid
batong nilalamig ma'y iyo ring magagamit:

ipunin ang iyong galit at lakas
sa kamaong pinatapang ng hirap at dahas
ipahalik ang palad sa magaspang na bato
unti-unti mong iangat ang nagsugat na kamao
lumikha ng distansya, kaunting buwelo
at saka buong tapang't layang paigpawin
ang tagumpay sa tulong ng umaapoy na bato.

Mula ang larawan ka y Kathy Yamzon

Teargas

matagal na kaming hinubog ng hirap
itinubog kami sa dusa at sadlak
pinanday kami ng lipunang marahas
handang lumaban, humawak ng tabak

at kung aakalain n'yong kami'y mapipigil
ng isnayper, transiyon at tirgas
a! isinangla na namin aming puso at lakas
sa barikadang 'di pagagapi't magwawakas...


Mula ang larawan kay Kathy Yamzon




Ayon Sa Kasaysayan

ayon sa kasaysayan
kumpol ng maliit na isla
ang dating sakop ng Mendiola
libingan ng mga lakan
at bayani
ang dating maputik na sakop
na nang lumao'y
tinirikan ng lupalop ng kaharian
ng mga sugapa sa kapangyarihan

ayon sa kasaysayan
dito sumiklab ang maraming labanan
dito naitanim ang maraming kamatayan
ng mga magsasaka
dito naukit ang maraming karahasan
sa mga estudyante't aktibista
dito kung saan patuloy na umaawit
ang musika ng protesta

ayon sa kasaysayan
kumpol ng maliit na isla
ang dating sakop ng Mendiola
naging libingan ng mararangal
at sang-ayon sa kuwentong ito
ng kasaysayan
dito uusbong ang ganap
na kalayaan
dito kung saan iniuukit
ang makauring digmaan

Miyerkules, Enero 19, 2011

Mariana

kung singlalim ng Mariana
ang iyong tula
nabubuhay sa metapisika't hiwaga
nakatago ang puso sa ilalim ng lupa

                                                         tiyak

mamamatay nang tulala
ang sino mang mambabasa
malulunod sa nagdilim na talinghaga
itinago nang husto sa ilalim ng lupa

Martes, Enero 18, 2011

Marahil Nagtataka Ka Kung Bakit

Marahil nagtataka ka kung bakit
ang palad mo, sa lahat ng bahagi ng iyong katawan,
ang paborito ko.
Hindi ang iyong mga hita, hindi ang pagod na mga binti.
Hindi ang iyong makurbang baywang na nirarayuma gabi-gabi.
At hindi rin ang natutuyo mong labi na nagsasaboy ng ngiti.
Hindi ang iyong bilugang mga mata,
at ang mga titig nitong mapagkalinga.
O ang iyong manyikang mga paa
na 'di na naipapahawak sa manikurista.

Marahil nagtataka ka kung bakit,
at madalas nga akong tinatanong nang pilit.
Kung bakit nasa iyong palad ang aking pananalig.
Kung bakit hindi sa iyong noo o pisngi ako humahalik
tuwing lilisan upang maghapong tumalik
                                                     sa araw na tirik.
Kung bakit hindi sa iyong noo o pisngi ako humahaplos
tuwing darating na hapo ang katawang iginapos
                                                     ng ating paghihikahos.
Kung bakit sa tuwinang magkasarilinan tayo
ay pilit kong binabagtas, gamit ang mga kuko,
ang bawat gatla sa iyong palad.
Huwag kang magtataka, mahal, iyon sana'y iyong nauunawa.

Mahal, sa iyong palad ako nananalig.
Diyan tayo unang nagniig.
Ikinulong ng palad mo at ng akin ang hangin ng pag-ibig.
Ang ilang mga peklat at bakas ng naglaho nang kulugo,
ang pasma, pawis at kumakapal na kalyo
ay hindi pumipigil sa patuloy kong pagsuyo.
Ang palad mo ang sumasalo sa tagaktak kong pawis.
Gamay ng mga palad mo ang kalbaryo't pagtitiis.
Iyan ang humahaplos at sumusuri kung nilalagnat ang iyong mga mahal.
Walang sawang kumakalinga kahit napapagal.
Ni hindi ko natikman diyan ang lumilipad na sampal.

Mahal, huwag kang magtataka.
Ang palad mo ang aking buhay at musa.
Diyan ko hinuhugot ang aking hininga.
Hindi ko ipagpapalit sa mga katawang hubad
ang iyong walang-kaparis na mga palad.
Ang iyong mga palad  ang pangarap kong natupad.

R.A. 6713, Section 4, Paragraph (h)*

ngayon mo pangatwiranan
na may tuwid ngang daan
sa bayan na itong inyong pinagpapasasaan.

ngayon mo panghawakan
na kami ang "Boss!" na pagsisilbihan
ng estadong singkarakas ng nagdaan.

ngayon mo patunayan
ang adhika umano ng kabayanihan
ng mga magulang na santo daw ng bayan.

ngayong nag-liliparan, papaimbulog sa kalangitan
ang pag-asa't hininga ng simpleng mamamayan.

ngayon mo pangatwiranan
na ang porsche'ng iyong ipinangalandakan
na wika mo'y mula sa sariling bulsa't kaban
ay hindi inani sa madugong tubuhan.

    *(h) Simple living. - Public officials and employees and their families shall lead modest lives appropriate to their positions and income. They shall not indulge in extravagant or ostentatious display of wealth in any form. 

Martes, Enero 11, 2011

Pala-palagay*

Hinuha ko, sa harap ng mapintog na long table
sa lamig ng kanilang palasyong airconditioned
sa bisa ng isang mamahaling glass of wine
suot ang kaniyang long gown, pinya-made saya
kasama ang mga naka-coat and tie na kapwa crocodile
habang naghuhuntahan about their trip abroad
the latest tungkol sa latest luxury cars
while discussing ang another ghost projects
at watching ng american T.V. series
sa kanilang flatscreen, cabled home theather--
saka nila naalaala na maliit na pala ang
Munisipyo,
na hindi na magkasya ang nadaragdagang employees
at newly elected mini-crocodiles
kaya kailangan na nila ng state-of-the-art 
City Hall.

So, nag-minimaynimow sila habang hawak graciously
ang kanilang champaigne flute at cocktail glass--
at ang Barangay Jose Corazon De Jesus;
ang mga barumbarong there and the rest of the I.S.
ang malu-lost sa mapa ng San Juan
though marami pa namang other choice
kung saan ipu-put ang new
Munisipyo
at 'wag nang agawan ng tahanan at ihagis sa outer space
ang mga maralitang sa kanila ay naghalal.

Hindi ko pa nabanggit na baka kasama nila
there sa palasyong well-guarded at fully airconditioned
ang kani-kanilang kerida and a little-bad-boy para kay Mama:
ang mga napilitang magpa-upa ng kaluluwa
'cause they have no choice at biktima ng lipunang impe-kapitalista
marahil ang kanilang legal spouses ay nasa Hong Kong
nagsha-shopping galore,
at ang kanilang sons and daughters ay nagba-bar hopping
there, somewhere in Libis or Metrowalk.

Siguro, ganyan nila na-finalized ang demolition project
at ang plano to build a new state-of-the-art
Munisipyo
not knowing and ignoring na daan-daang pamilyang
kanilang pinagpa-fuck up kaya super-hirap
ang magkakaisang lakas at loob para pigilin
ang kanilang crushing and bombing and burning team
even if in the end, na
"Magkamatayan man! Karapatan naming lumaban
para sa kabuhayan at disenteng tirahan!"
ang iganti sa kanila ng united and fierce na mamamayan.

Hinuha ko lang naman.
And naniniwala ako, it's true!



*Anumang araw mula ngayon, maaaring sumugod, sumulpot ang mga mangwawasak sa Brgy. Jose Corazon De Jesus sa San Juan. Ito'y upang pasinayaan ang isang bagong munisipyo, at ang napagdiskitahan nilang burahin sa mapa ng lunsod ay ang nagsisikap na mamamayan ng nasabing barangay. Huwag nating hayaang magpatuloy ang pangwawasak ng mga ganid at linta.

Dito Sa Corazon*

dito sa corazon
nakaamba, gabi-gabi
ang patalim
nakaamba ang maraming patalim
binabantaan tayong supilin
taniman ng dilim
agawan ng hininga

maraming patalim
ang mga mangwawasak
patalim ang traktora
patalim ang pison
patalim ang crow bar
ang jack hammer
ang lagari
patalim ang malalaking martilyo
iyan ang mga patalim na itatarak
nilang mga mangwawasak
dito sa dibdib 
ng corazon

dito
sa bituka ng corazon
sa salimuot ng sikut-sikot
sa makisig, matapang na tindig
ng mga barumbarong
sa buhol-buhol na guhit
ng linyang koryente't tubig
nakaamba ang mga patalim
gabi-gabi
umaga at gabi

nguni't dito sa corazon
hindi lagim
ang mga nakaambang patalim
may nagbuklod tayong lakas
ang kawit-bisig nating likas
mga tapang nating pinatalas
ng kanilang dahas
mga tirador ng ating bunso
mga bubuuing molotov ng mga binatilyo
awitan ng mariringal nating dalaga
ang subok nang kalamnan ng bawat ama
di magwakas na kalinga ng bawat ina
at ang barikada ng bawat kaluluwa

ang hindi namamatay nating pagkakaisa...

ay higit pang matalim
sa mga patalim
ng mga mangwawasak

dito sa corazon
walang ubra ang patalim

mas matalim ang kamao nating nakatiim



*Anumang araw mula ngayon, maaaring sumugod, sumulpot ang mga mangwawasak sa Brgy. Jose Corazon De Jesus sa San Juan. Ito'y upang pasinayaan ang isang bagong munisipyo, at ang napagdiskitahan nilang burahin sa mapa ng lunsod ay ang nagsisikap na mamamayan ng nasabing barangay. Huwag nating hayaang magpatuloy ang pangwawasak ng mga ganid at linta.

Kay Mary Jean Suela*

Hinihintay namin ang hatinggabi.
Pagmamantikain ang aming mga labi,
may galak kaming makikisalo sa hamog ng Disyembre.

Nguni't anong katotohanan
ang sumurot ka sa bawat sandaling
lalantakan namin ang letsiyon, kaldereta,
ispageti, minatamis, leche, sorbetes,
keso de bola at hamon?

Umuukit sa gunita ang mga sisiw na nagtutuka-tuka
sa ibabaw ng mumurahin mong kabaong.

Umaalulong sa kalangitan
ang pangangaral ng pari sa 'di kalayuang simbahan.
Misa de Gallo ang kaabalahan ng lahat.

Kasabay nito ang pagsasaboy ng Amihan
ng malansang halik: ang iyong dugong nagsambulat sa lansangan.
Ang bungong dinurog ng malaking tubo
na sinlamig't simbigat ng iyong kamatayan
at ng iyong miserableng daigdig
sa ilalim ng isang tulay.

Habang inaatupag namin
ang pagwawaksi ng mga lukot
sa mga bagong damit na susuotin kinabukasan
upang ipampasyal, pang-aginaldo,
ipangalandakang bago,

Nalulunod naman sa luha ang pisngi
ng iyong ina,
samantalang yakap nang mahigpit
ang inulila mong tsinelas
at matamang nakatanaw sa lilaing bestida
na siyang pamasko mo sana
nguni't ngayo'y kasiping ng nilamog mong
bangkay.

    At tulad ng inabot mong kapalaran,
    masinsing pumapatak mula sa kalangitan
    ang maliliit na bubog, mistulang luha ng iyong lungkot.

Tahimik na nakatanghod sa iyong maliit na kabaong
ang paslit mong kapatid
na wala nang makasasama sa mga susunod pang pangangaroling,
bukas at sa mga susunod pang bukas.

Ngayon, hinihintay namin ang pagpupunit
ng mga balot ng regalo.
Ang masayang pagbati ng "Maligayang Pasko!"

At ikinakahon naman, ikinukulong, sinasaklot kami
ng iyong mapait na kapalaran.
Ang katotohanan, ipinapaalaala
na magdiriwang kaming mantikain ang mga labi't
'di panawan ng ngiti,
samantalang ikaw, 
basag ang bungo, 
inulila ang kapatid na bunso,
pinagtangis ang nagmamahal na ina,
pinagtiim bagang ang galit na ama

sa isang simpleng katangahan
at kawalang-ingat ng pamahalaan
na umagaw sa masaya mo sanang Pasko.
Ikaw na pauwi lamang mula sa pangangaroling
nang agawan ng hininga.

Manhid ang mundo namin, 
para sa mga tulad mong maliit, Mary Jean.



*Alay kay Mary Jean, 11 taon gulang. Na inagawan ng hininga ng malaking tubo na bumagsak sa kanya, sa ulo, pauwi mula sa pangangaroling noong Disyembre 22, 2010. Isang inosenteng biktima ng katangahan/kawalang-ingat ng MWSS.

Lubid*

mangangahas
patay-buhay kang
mag-aapuhap, magpipilit
abutin, hawakan, kapitan
ang lubid 
na nagdurugtong 
sa iyong pananalig
at sa itim na mukhang nahahapis.

kakapit ka nang mahigpit
kahit ipit
ang baga at ipinagdadamot ang hangin
at agawan ang hininga.

iyon ang iyong panata.
isinasabuhay. mitsa ng pag-asa.
taun-taon.

sinasabing kumakapit tayo sa patalim
sa mga panahon, sa mga pagkakataong nagigipit.

kakapit ka sa patalim.
iisa ang kinis at gaspang
ng patalim at lubid
na nagdurugtong
sa iyong pananalig
at sa itim na mukhang nahahapis.

kumakapit ka sa patalim
dahil hindi ka lubayan ng hagupit ng gipit.
naglalaro
sa buhay at kamatayan ang iyong pananalig.


*Sa Linggo, Enero a-Nueve, Pista ng Nazareno. Isa sa ipinagmamalaking, ipinagyayabang na tradisyon ng mga Pilipino. Na sabi nga ni Ser Stum: taon taon, halos tatlong milyon ang dumadagsang deboto ng Nazareno. sapat na sanang bilang para magtiyak ng mas maayos na Pilipinas. Sapat na sana. Sapat na sana.

Bago(ng) Tao(n)

labindalawang uri ng bilog na prutas
hanapin at ihain sa hapag
polka dots na daster, tisert o kamiseta
ilapat sa balat bago maglipat taon
pupuwedeng pulang damit kung walang polka
good karma raw ang hatid
mag-ingay: torotot, kawali, tambol
tanggal malas, demonyo'y malilipol
pinakamasaya ang magpaputok
super lolo, plapla, paybistar, pikolo
bawang, sinturon ni hudas, watusi
sawa, wiselbam, fountain, kuwitis
at isang goodbye Philippines
sa usok at dagundong at alulong
na magmimistulang frontline ang paligid
at aakalain mong ika'y nasa ulap na't langit
maging si beelzeebub at behemoth at lucifer
ay di mangangahas na lumipat-taon
magsuot din ng mga lucky gems
mulang kalusugan hanggang libog ng katawan
siguradong nasa ayos ang lagay
sa basbas ng batong mahiwaga't singmahal
ng kotse at mamahaling damit pangkasal
huwag kalilimutang tumalon nang mataas
iyong tipong limang minuto bago ka lumapag
tatangkad ka't tatatag
maghagis din ng barya't ipaagaw
nang ang darating na suwerte sa iyo'y nag-uumapaw
magsabit ng bigas at bulak sa pinto
solb ang pagkain sa buong taon...

iyan ang iyong mga gagawin bago maglipat-taon...

tradisyong walang liban sa bansang dayukdok
at patuloy na ginagatasan, nabubulok...